... en hoe de Wereldwinkel aan haar ruimte kwam
In 1969 was ik 15 jaar, had ik na een lange strijd eindelijk lang haar, zat ik voor de eerste keer in 3 HAVO en werd ik lid van ‘
de Soos’ aan de Kerkewijk.
Een niet gering keerpunt in mijn leven, in de Soos ging een wereld voor me open.
Ik raakte er in contact met Gerard Davelaar en Fien van Capelle, Frits & Evert Davelaar, Cees Brederveld en vele anderen, waaronder veel ‘ouderejaars’ van het Christelijk Lyceum Veenendaal.
Wat mij naast de muziek zo trof in de Soos, was de provo-achtige cultuur, althans zo ervoer ik dat in die dagen... Ik voelde mij er zeer thuis, en was er zoveel als mogelijk was.
In 1971 gingen er geruchten over sluiting van de inmiddels in
‘Moduul’ gedoopte Soos - de Brugkerk zou genoeg hebben van vermeende wantoestanden, drugsgebruik & onhandelbare jeugd, en wilde het soos-gebouw een andere bestemming gaan geven.
Wim Bos, Chris Anbeek en ik
(al jaren vrienden, senior-padvinders & toegewijde Moduul-leden) besloten toen, met toestemming van mijn ouders, in de 2 enorme kelders onder mijn ouderlijk huis aan de Kerkewijk 39 voor de zekerheid alvast onze eigen jeugdsociëteit te gaan beginnen:
‘Triepelseck’.
De naam was bedacht door mijn vader, die voor ons ook beslag wist te leggen op een paar reusachtige machinekisten, hij was technisch directeur bij VSW/Staflex.
Van die kisten fabriceerden wij een bar, en met een geleende bakfiets stroopten we in vele vroege ochtenduren langs de straten het grofvuil af, wat ons diverse bankstellen, twee piano’s, vele heerlijk geurende tapijten & ander afgekeurd, maar voor ons heel bruikbare huisraad opleverde.
In de ene kelder richtten we er een caféruimte mee in, en in de andere een primitief theater/podium. Om het geheel tenslotte een eigentijds tintje te geven hebben we beide kelders overvloedig bestrooid met, speciaal voor dit doel uit Amsterdam gehaald, wierookpoeder.
We zijn ergens in 1971 geopend met een groot feest met vooral veel frisdrank & scholieren.
Daarna waren we open op vaste tijden: vrijdag- en zaterdagavond en later ook op de zondagmiddagen.
Anders dan
Moduul, waar meer oudere jeugd kwam en ook jongeren die niet waren verbonden met het CLV, was
Triepelseck vooral een vrienden- en scholierenhang-out.
De inkoop werd wekelijks door de initiatiefnemers gedaan bij AH, aanvankelijk vooral diverse frisdranken en chips, wat tegen redelijke prijzen aan de bar werd verkocht.
Populair was ook de
fricandel-speciaal, die bij een nabijgelegen snackbar werd ingekocht.
Uit vrienden en bekenden, al kwamen er soms ook scholieren uit Ede en Wageningen, ontstond al snel een vaste kring bezoekers, die zich heen & weer bewoog tussen
Triepelseck, café Vonk, De Pomp, Suzy Q en
Moduul, dat voorlopig nog open bleef.
We organiseerden een aantal drukbezochte scholierenfeesten:
(
een pagina uit het nog in mijn bezit zijnde gastenboek:
9 oktober 1971 - feest Frans Pilon
10 oktober 1971 - schoolfeest Eldorado
17 oktober 1971 - Triepelseck Muziekfestival),
 |
| vlnr: Jan Pilon, Willem Bos, Jan de Boer, Chris Anbeek, Kees van Hardeveld, Jef Slijderink |
en lang duurde het niet dat bier, zoete Spaanse vruchtenwijn en andere verboden middelen hun intrede deden.
Met Gerard Davelaar hebben we in dat jaar ook een expositie georganiseerd met werk van studenten van het Utrechtse NIMETO (
opleiding voor reclame, interieur en presentatie, Gerard zat er op school).
Elly Hees, die tegenwoordig een bekende illustratrice is heeft bij die gelegenheid voor het eerst geëxposeerd.
Later zijn we op zondagmiddagen jamsessies gaan houden met akoestische gitaren, banjo & mandoline - velen van ons waren fan van
CCC inc. en zoiets wilden wij ook! - later parkeerde
Peter van Dijk bij ons zijn elektrisch orgel en kwam soms ook
Kees van Hardeveld contrabassen.
Op die middagen is
‘de Vooruitgang (alle gezindten)’ ontstaan:
Wim Bos - mandoline, Chris Anbeek - banjo, Jef Slijderink - drums, Kees van Hardeveld - contrabas, Herman ten Kate - viool, Peter van Tuil - wasbord, Jan de Boer - gitaar, Peter van Dijk - orgel, allen - zang. Dat behalve 2 x Peter en Kees niemand van ons op serieuze wijze een instrument kon bespelen, was niet echt belangrijk.
Het repertoire bestond uit:
‘Oh Susanna’, ‘
Een klomp met een zeiltje’, ‘Bolderman de lul’, ‘
Borokito’, ‘The Drunken Sailor’ en nog zo wat ongecompliceerde meezingers.
Drie optredens staan me bij:
Moduul, het
CLV en
De Pomp, en daar is het bij gebleven.
In
Triepelseck is zelfs een speelfilm opgenomen
(een primitief storyboard met camera-instellingen is terug te vinden in het gastenboek) onder leiding van een soort filmregisseur, wie was dat?
Dat het een korte griezelfilm was, weet ik nog, en waar is die film gebleven, weet iemand dat?
Op Lampegietersavond 1972, we waren open, is
Triepelseck nog kort belaagd door een op geweld & destructie beluste horde.
Van de drie aanwezige initiatiefnemers waren er 2 de tuin in gevlucht, maar
Chris Anbeek, en het is goed dat dit eens wordt vastgelegd, heeft zwaaiend en meppend met een metalen vuilnisemmer de orde hersteld en het schuim de tent uit gejaagd!
In 1972 begon de leiding van
Triepelseck aan het laatste schooljaar, en we vroegen ons af wat te doen met ons clubhuis indien we onverhoopt voor ons eindexamen zouden slagen
(in dat geval wilden we Veenendaal natuurlijk zo snel mogelijk verlaten, en op kamers).
Het antwoord op die vraag kwam, toen op een avond in
Moduul een aantal geëngageerde Veenendaalse studenten, waaronder o.a.
Albert Kingma, Nico Hiensch, Han Troost, Pieter van Stuyvenberg, Roel van de Garde en
Frits Davelaar plannen presenteerde om in Veenendaal een Wereldwinkel te openen.
Wat die plannen precies behelsden weet ik niet meer, wel dat de hele presentatie op mij dusdanig gepassioneerd overkwam, dat ik mij onverwijld als vrijwilliger aanmeldde, hier wilde ik wel bij horen...
(van Derde Wereldproblematiek of laat staan linkse politiek wist ik hoegenaamd niets).
En toen aan het eind van de avond het probleem winkelruimte aan bod kwam, hoefde ik niet lang na te denken en bood spontaan mijn kelders aan, zeer waarschijnlijk zonder mijn vrienden daarover te consulteren. Kingma & consorten heb ik na afloop van de vergadering direct meegetroond naar mijn ouderlijk huis, er moest natuurlijk wel het een en ander besproken worden.
Maar mijn ouders reageerden heel positief, die zagen dat wel zitten - jongeren met een eigen mening die tenminste ergens voor wilden staan - en zo eindigde de avond ongetwijfeld met veel bier, tabak en enthousiasme. De Wereldwinkel i.o. had z’n plek gevonden.
Wim Bos en ik werden vrijwilligers,
(van Chris Anbeek weet ik dat niet meer) en zonder veel omhaal hebben we al snel het interieur van
Triepelseck gesloopt en afgevoerd.
Vervolgens werd begonnen met de herinrichting: er kwam een winkel- en een vergaderruimte.
De vloer werd iets opgehoogd
(na veel regen wilde de keldervloer nog wel eens onder water komen te staan) met trottoirtegels die Albert Kingma en ik samen met Rob de Vos, die een oude 2CV had, op straat ‘vonden’.
Van Joop de Ruyter kregen we een reusachtige oude kassa in bruikleen, we richtten
Stichting Wereldwinkel Veenendaal op, en betrokken
(in consignatie) via de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels boeken en andere producten om in de winkel te verkopen.
In het najaar
(meen ik) van 1972 lieten we nogal uitgekookt de opening verrichten door
ds. Overduin, een vrijzinnige predikant uit Veenendaal.
De plechtigheid werd al even braaf opgeluisterd door het CLV-koor o.l.v.
Jan van der Putten.
Hoe nu verder? Wie gaat de geschiedenis van de Wereldwinkel Veenendaal eens goed beschrijven? Daar moet heel veel materiaal over te vinden zijn, de
Boycot Outspan actie op het gemeentehuisplein bijvoorbeeld, waar radio- en televisieploegen op af kwamen, en waar ook Kamerleden bij aanwezig waren.
En ook:
Turf & Sigaren,
Dialoog,
De Veense...
(Jan de Boer)
Het idee daadwerkelijk een wereldwinkel te beginnen kwam van Jan de Boer & Co, na gesprekken met Veenendalers die in Amsterdam studeerden, met name Albert Kingma, Nico Hiensch en zelf was ik daar ook bij betrokken.
Het werd concreet toen er in de kelder van de Boer een locatie beschikbaar leek te komen.
Er werd een “Stichting Wereldwinkel Veenendaal” opgericht bij een Veense notaris.
De bestuursleden moesten meerderjarig zijn; dat was destijds 21 jaar, dus Jan de Boer en kornuiten, en Albert Kingma vielen af.
Bestuursleden van het eerste uur waren Han Troost, Jan Achterberg (penningmeester) en Frits Davelaar (voorzitter).
De groep werd al snel groter; ik herinner me Pieter van Stuijvenberg (die zat wat later in het bestuur van de landelijke vereniging wereldwinkels), Chris Anbeek en Irene Lancel.
Bram kwam wat later in beeld, en nam het voorzitterschap van mij over.
Een mooie tijd.
Regelmatig op zaterdagen naar de Wereldwinkel in Wageningen, of naar Odijk om nieuwe voorraden in te slaan.
Daarvoor gebruikten we de auto van Pa Davelaar, en soms ook de “snoek” van Pa Hiensch, waarin hij overigens een paar jaar later op weg van Berlijn naar huis verongelukt is.
(Frits Davelaar)
