zondag 28 maart 2021

BOYCOT OUTSPAN AKTIE (BOA)

Over de Boycot Outspan aktie in Veenendaal is niet zoveel te vinden.

Ondanks het uitdrukkelijk verbod van het Veenendaalse gemeentebestuur hebben o.a. zes Tweede Kamerleden zaterdag deelgenomen aan een anti-Zuid-Afrika demonstratie.
Het Tweede Kamerlid D. Coppes (PPR) was zaterdag morgen de eerste die een Outspan-sinaasappel tegen de landkaart van Zuid-Afrika gooide.
Na hem volgden de Kamerleden Van der Lek (PSP), Jansen (PPR), Voortman (PvdA), Terlouw (D'66) en Van Zeil (KVP).
Ze lieten tegen betaling van een kwartje de Zuid-afrikaanse vruchten tegen de landkaart uiteenspatten.
Als compensatie kreeg men na de handeling een gave sinaasappel uit een ander land.

Het Tweede kamerlid Coppes gaf, voordat de actie begon, een uiteenzetting over het doel van de actie.
De actie was gericht tegen de apartheid in Zuid-Afrika.
Het ging er in de eerste plaats om informatie te verstrekken over de behandeling van de gekleurde bevolking.
Hiervoor waren vertegenwoordigers van die gekleurde bevolking van Zuid-Afrika op het Raadhuisplein in Veenendaal.
Zij deelden folders uit en gingen met de omstanders in discussie over de apartheidspolitiek.
De organisatoren van deze demonstratie, de Veenendaalse Wereldwinkel, kregen na afloop een procesverbaal.
Ondanks de deelname van enige kamerleden aan deze actie was de belangstelling van de bevolking gering. Na ongeveer een uur was de gehele demonstratie voorbij.

Burgemeester Bode verklaarde na afloop van de demonstratie nadrukkelijk dat hij niet om politieke redenen de actie verboden had, maar zuiver omdat „de fatsoensnormen werden overtreden".
Hij vond verder het gooien met etenswaren onsmakelijk.
Door middel van de opgemaakte processen verbaal wil de Veenendaalse eerste burger nagaan in hoeverre een plaatselijke overheid dergelijke acties kan verbieden.

Op 14 november van het vorig jaar adviseerde B. en W. van Veenendaal de gemeenteraad geen subsidie aan de Veenendaalse Wereldwinkel te verlenen.
Het gemeentebestuur vond dat de belangen van de Wereldwinkel verder gingen dan de plaatselijke belangen.
Nadat in deze vergadering de stemmen staakten (10-10), werd in de daarop volgende raadsvergadering toch een subsidie van ƒ 1000,- beschikbaar gesteld.
Dit alles gebeurde n.a.v. een motie van het CHU-raadslid H. de Ruiter.
(21 mei 1973)

Vanuit juridisch oogpunt is onderstaande beschrijving interessant:

Boycot Outspan Arrest 1973

Op 19 mei 1973 liepen brigadier Dingeman van Wieringen en hoofdagent Barend Koerssen van de gemeentepolitie te Veenendaal langs het Raadhuisplein in Veenendaal. 
Op het plein zagen zij het volgende tafereel: 
Rond een tweetal mannen had zich een menigte van ongeveer tachtig personen verzameld. 
Bij die twee mannen stonden een paar kisten sinaasappelen en door middel van een megafoon werden de omstanders uitgenodigd voor een kwartje een rotte sinaasappel te kopen. 
Men werd dan aangespoord die rotte sinaasappel naar een ter plaatse opgestelde kaart van Zuid-Afrika te gooien. 
Wanneer men die raakte, kreeg men een goede sinaasappel als beloning.
Bram van O. en Jan A., het tweetal dat de actie leidde, overtraden daarmee volgens de politieambtenaren artikel 31 van een Algemene politieverordening van Veenendaal, want daarin was het verboden gesteld om zonder vergunning van B en W koopwaar aan te bieden. 

Bram van O. en zijn compagnon bleken deze vergunning niet te bezitten.
De Rechtbank Arnhem veroordeelde Bram van O. tot een geldboete van f25 subsidiair een dag hechtenis. 

Bram ging in cassatie. Ter cassatie voerde hij aan dat er helemaal geen sprake was van overtreding van de APV, omdat er in dit geval niet gesproken kon worden van koopwaar. 
Koopwaar is toch volgens het alledaagse spraakgebruik (ook volgens Van Dak) te zien als goederen waarmee men handel kan drijven. 
Wel, daarvan was in dit geval geen sprake. 
Men zou de situatie eerder moeten vergelijken met die van een ballentent op de kermis. 
Men krijgt daar tegen betaling ballen waarmee men blikjes omver moet werpen. 
Men 'koopt' die ballen niet.
De Hoge Raad heeft dit verweer niet gehonoreerd. 

De sinaasappels waren als 'koopwaar' aan te merken in de zin van artikel 31 van de APV.

[uit: Encyclopedie van de rechtswetenschap (P.B. Cliteur, A. Elian)].
HR 15 april 1975, NJ 1976, 23

Iets over de groep:

De vluchteling Esau du Plessis, vond bij het Commitee Zuid Afrika niet wat hij zocht.
Het ergerde hem dat het keurige comité niet bereid was te erkennen dat in Zuid-Afrika verandering onmogelijk was zonder gebruik van geweld.
Najaar 1970 startte hij zijn eigen Boycot Outspan Aktie (BOA).
Hij wilde bij een zo breed mogelijk publiek daadwerkelijke solidariteit opwekken met de onderdrukte meerderheid van de Zuid-Afrikaanse bevolking.
Later richtte de BOA zich meer in het algemeen tegen de apartheid in Zuid-Afrika. Dat deed de organisatie door het informeren en mobiliseren van het publiek.
Ze verspreidde daartoe aktie- en informatiemateriaal, nam initiatief tot akties en bood waar mogelijk ondersteuning aan akties van anderen.

De BOA-campagneslogan luidde: 'Pers geen Zuidafrikaan uit'.
De bijbehorende afbeelding in advertenties en op affiches werd op slag een van de bekendste anti-apartheidssymbolen. De succesvolle Boycot Outspan-campagne slaagde erin het populaire merk in minder dan tien jaar uit de winkels te verdrijven.
De ‘bloedsinaasappelen’ bleven in Nederland taboe tot het einde van de apartheid.