Welkom in de wereld van de obscuriteiten!
NEDERBIET
Op 30 mei, in ons eerste programma in Sociëteit De Kring in Amsterdam lieten we een selectie zien van bekende en minder bekende Nederlanse groepen uit de periode 1963-1970. Het programma was opgedeeld in twee stukken, eerst de echt relevante voorbeelden en daarna eveneens obscure clips, die niet direct een relatie hadden met R&B. De avond werd goed bezocht, en de reakties waren positief.
Hieronder de tekst van het boekje wat na afloop van het eerste deel beschikbaar werd gesteld.
Gerard Davelaar, Hans Kesteloo, Johan Visser, Glenn Minderman en Paul Vriens.
Light My Fire
Het lijkt erop dat ieder nieuw decennium wat moeizaam op gang komt. De meest kenmerkende gebeurtenissen vinden meestal halverwege of in de tweede helft van een decennium plaats. Als een oude buizenversterker die eerst warm moet worden om daarna met vol vermogen het geluid de ruimte in te jagen. Zeker voor wat de muziek betreft vormen de 60’s geen uitzondering. Bekijken we de hitlijsten uit de beginjaren van die periode dan moeten we ons eerst worstelen door een aantal jaren met noteringen voor Gert Timmerman, Willeke Alberti, Anneke Grönloh, Freddy Quinn of Gerhard Wendland. Jawohl, Duitse liedjes zowel in de oorspronkelijke taal als in een Nederlandse vertaling waren hot! (of 'heiss' zo u wilt). Pas in 1964 komen we The Beatles tegen met “I want to hold your hand”.
Teenage Wasteland
1964 blijkt op muzikaal gebied cruciaal te zijn in de ontwikkeling van de Nederlandse popmuziek. Op 5 juni van dat jaar zetten The Beatles voet op Nederlandse bodem. “Er ging een siddering door het land”, zo omschrijft Veronica deejay Joost den Draayer hun aankomst, en de enthousiaste volgelingen stonden te trappelen om de muzikale woestenij die The Beatles hier aantroffen in rap tempo te ontginnen. De “lichte muziek” (alles wat niet klassiek was) moest stevig op de schop worden genomen, en voor de enkeling die wakker was gebleven kwam het niet echt onverwacht. De voorafgaande jaren hadden wel degelijk een aantal voortekenen laten zien.
The Times They Are A'Changing
De zonen van Indonesische emigranten, de Indo’s, introduceerden de Rock ’n’ Roll in Nederland. Hun invloed op de popmuziek in Nederland mag niet worden onderschat. Zo schrijft George Lipsitz (Professor in Etnische Studies aan de Universiteit van California in San Diego) in zijn boek Dangerous Crossroads (1997) o.a.
...“the Tielman Brothers stole the show with their wild rock'n'roll songs and acrobatic antics. They tossed guitars across stage, played the guitar and bass with their toes and teeth, and played their instruments behind their heads and upside down. Popular everywhere in Europe, they developed a particularly enthusiastic following in Hamburg, Germany where they may have been an important early influence on the Beatles.”
Mede onder invloed van Indorock bands als The Javalins, The Black Dynamites, The Crazy Rockers en natuurlijk The Tielman Brothers bombardeerde Peter (en zijn Rockets) Koelewijn met “Kom van dat dak af” de eerste originele en tot dan toe ruigste Nederlandse productie van vaderlandse bodem tot een enorme hit.
Neerlands eerste popmagazine Tuney Tunes kreeg concurrentie van Muziek Express dat haarfijn de veranderde tijdgeest aanvoelde. Het blad ging een nauw samenwerkingsverband aan met Radio Veronica dat in 1960 vanaf de Noordzee zijn eerste uitzendingen verzorgde. Radio Luxemburg & AFN (American Forces Network) deden dat vanaf het vasteland. Van alle kanten werd de nieuwe beatmuziek gepromoot. Er was geen ontkomen meer aan!
Young, Loud & Snotty
Er is helaas nooit gedocumenteerd hoe Joost den Draayer het optreden van The Rolling Stones op 8 augustus 1964 in het Kurhaus getypeerd heeft. Maar was er bij The Beatles sprake van een siddering dan was de reactie op het optreden van The Rolling Stones toch aanzienlijk heftiger. Het heilige vuur ontstoken door de vonk die The Beatles hadden veroorzaakt begon nu pas echt op te laaien. Het gereedschap (gitaren, drums en versterkers) werd veelal op afbetaling bij de plaatselijke muziekhandel aangeschaft en houding en mentaliteit werden definitief bepaald. Het produceren van Beat van eigen bodem kon van start gaan. De beatgroepen schoten als paddestoelen uit de grond (volgens bronnen telde Den Haag midden jaren 60 zo’n 2000 bandjes). Met een gemiddelde leeftijd van 17 jaar zouden deze jonge luidruchtige snotneuzen met hun voortvarende aanpak de komende jaren het muzikale beeld bepalen.
Hieronder de HAIGS uit Den Haag, met twee nummers: That's The Way She Is en Never Die.
Nederbiet
Hitweek (zelfverklaard weekkrant voor jongeren, vakblad voor twieners) heeft de eer om de beat van eigen bodem van een eigen naam te hebben voorzien; Nederbiet. Niet alleen een pakkende term maar ook een naam die in de loop der jaren aan inhoud gewonnen heeft. Halverwege de jaren tachtig ontdekten we hier dat o.a. Amerikaanse neo sixties bandjes als The Lyres en The Tell Tale Hearts nummers van o.a. The Outsiders en Q65 niet alleen live coverden, maar ze ook op hun platen hadden vastgelegd. Ze noemden het Nederbeat alsof het een genre betrof. In een uitgebreid artikel in Bomp! (herfst 1975) werd nog
geschreven over Dutch Rock. Ken Barnes schreef in dat artikel enthousiast over een “personal discovery of one of the most exciting mid-60’s rock scenes anywhere”. Series compilatie platen als Pebbles en Rubble hebben aparte volumes ingeruimd voor Nederbeat, waaruit blijkt dat Ken Barnes niet alleen stond in zijn ontdekking. De invloed van The Beatles en The Rolling Stones is duidelijk (maar dat was in andere landen niet anders het geval). Barnes noemt echter nog een aantal, en in één geval niet zo voor de hand liggende namen die de Nederbeat hebben beïnvloed, zoals The Pretty Things, Them en The Scorpions(!). De laatste groep niet zozeer vanwege hun beatversie van de rock ’n roll klassieker “Hello Josephine”, maar meer omdat ze als een van de eerste op het Europese vasteland in 1966 Gloria van Them coverden (The Gants en natuurlijk The Shadows Of Knight waren hun in Amerika al in 1965 voorgegaan) en daarna had ieder zichzelf respecterend beatbandje in den lande dat nummer binnen een mum van tijd ook op het repertoire staan. Overigens kreeg Them’s originele versie (1964) pas in juli 1967 een eerste hitnotering in Nederland. The Pretty Things waren in Nederland populairder dan in eigen land. Zo werd hun cover van Roadrunner alleen in Nederland als single uitgebracht. Van Morrison leende The Blizzards (van Cuby) om hem bij een aantal optredens te begeleiden. En ook van Them werden platen uitgebracht die exclusief voor de Nederlandse markt bestemd waren (o.a. Them One More Time). Zowel de houding als het rauwe geluid waarmee Them en The Pretty Things tijdens optredens het publiek te lijf gingen was zo aansprekend dat ze door de meest ruige beatbandjes werden gekopieerd. En gelet op de reacties op optredens van The Outsiders en Q65 op een behoorlijk indrukwekkende manier.
Beyond The Beat Generation
De televisie had nog even tijd nodig om het veranderende muzikale landschap in beeld te brengen. Er waren weliswaar jongerenprogramma’s als Rooster en Twien die de tijdgeest probeerden te volgen, maar de muziek speelde in die programma’s een ondergeschikte rol. Er was natuurlijk Top of Flop dat wèl alleen om muziek draaide, maar dit flauwe aftreksel van het Engelse Jukebox Jury was in de presentatie zo blijven hangen in een vervlogen tijd dat de geïnteresseerde beat liefhebber het nauwelijks serieus kon nemen. Bewegende beelden van de aanbeden beatgroepen kon je bij dit programma al helemaal vergeten (er werden plaatjes gedraaid). Had je de mazzel dat je binnen het uitzendbereik van de Duitse of Engelse televisie woonde, dan had je al kunnen genieten van een programma als Beatclub (eerste uitzending september 1965) Top Of The Pops (eerste uitzending januari 1964) of Ready Steady Go (eerste uitzending augustus 1963), waarin de groepen gewoon in levende lijve te zien waren. Bovendien had Beatclub de prettige gewoonte om ook afleveringen van Amerikaanse muziekprogramma’s als Hullabaloo en Shindig uit te zenden. Pas in oktober 1966 werd voor het eerst Moef Ga Ga uitgezonden. Eindelijk een programma waarin de muziek wel een centrale rol had. Al snel volgden Fanclub (later omgedoopt in Fenklup), Waauw en Twien, maar die behandelden ook andere aspecten van de jongerencultuur, zoals mode en film. Geen wonder dat oorspronkelijk beeldmateriaal uit de vroege periode van de beatboom schaars is.
Veel te laat zijn de diverse omroepen ook gaan inzien dat het in veel opzichten de moeite waard is om beeldmateriaal van vroeger te archiveren. Zoals vaker het geval is, waren verzamelaars al veel eerder tot dat inzicht gekomen. Ze onderhielden een levendige correspondentie, en probeerden zeldzame opnamen met elkaar te ruilen. Met de komst van het internet en You Tube is het zoeken naar archiefmateriaal een stuk eenvoudiger geworden. Nadeel is echter dat de het te versnipperd is. Natuurlijk worden er allang pogingen gedaan om al dat beeld materiaal onder één noemer te brengen. Maar exclusief gericht op muziek uit de beat periode, dát wordt nog maar door weinigen gedaan. Eén van hen is Hans Kesteloo van Beyond The Beat Generation (1964-1968 Music Library, The Undiscovered Area of 60’s Underground). Hij heeft besloten om zijn gigantisch (maar lang niet complete) archief aan geluid- en beeldmateriaal te ontsluiten, en zijn kennis over deze periode met iedereen te delen. Samen met andere verzamelaars heeft hij zich ten doel gesteld is om al het beeldmateriaal onder te brengen bij Beyond The Beat Generation. Het gevolg is een schier oneindige speurtocht, en gelijk zijn slogan Saving the world – one clip at the time gebeurt dat wereldwijd.
The Beat Goes On
Momenteel is Beyond The Beat Generation actief als een 24 uur non stop radiostation op het internet (www.beyondthebeatgeneration.com). Daarnaast bevat de site ook een groeiend archief aan beelden van de meest obscure beatbandjes uit die periode. Naast een uitdijende groep passieve luisteraars, wordt de site steeds meer bezocht door bezoekers die door middel van hun verhalen veel ontbrekende informatie aanvullen waardoor nieuwe bronnen aangeboord kunnen worden. Zo dragen ze actief bij om het archief zo volledig mogelijk te maken.
In het programma van vanavond hebben we slechts een kleine greep gedaan uit het beeldmateriaal archief van Beyond The Beat Generation. We hopen dat voor de aanwezigen de Soundtrack van hun leven door de beelden van een film is voorzien. Een film die hopelijk duidelijk maakt dat deze periode, hoe belangrijk en opwindend ze ook geweest mag zijn slechts een aflevering is uit een veel uitgebreidere serie. Of zoals in de woorden van de onvolprezen hoofdredacteur van Bomp! Greg Shaw (God bless),
“The point of a music revolution is not to replace today’s pop stars with a new slate; it is to kick out the jams! Riot in the streets! Do it now! Etc.
It’s about direct engagement, and the result of all that activity should be a better time for all, a party that will everyone coming back to do it some more. This is what rock ‘n roll at its best can provide, leading to the idea that perhaps rock ‘n roll itself should be seen not as a genre, not as a mere noun or even a verb, but also a process”.
On to the next revolution!
Picks & Chicks, Fixed in a Mix
(Een greep uit het programma)
Aan de hand van beeldmateriaal hebben we geprobeerd de ontwikkeling van de Nederbiet voor u te schetsen. Helaas kunnen we u de beelden niet mee naar huis geven (we hadden het u graag gegund) en daarom hierbij een korte samenvatting van wat vanavond vertoond is.
In het begin waren er de instrumentale combos. Van virtuoos, maar gewoon instrumentaal (The Hot Fighters) tot aan instru-MENTAL (The Tielman Brothers). Onder aanvoering van The Beatles en The Rolling Stones wordt de beat geïntroduceerd. Van oorsprong instrumentale bandjes gaan samenwerken met zangers (ZZ & De Maskers, Aart Brouwer met Johnny And His Cellar Rockers). Anderen laten zich niet zo snel van de wijs brengen en maken ondanks hun oubollige imago moeiteloos een ommezwaai naar de beatmuziek (The Torero’s, die met hun single “Come” een klassieker in het genre produceren). Reputaties worden opgebouwd (Jan Akkerman, Hans Hollestelle, The Golden Earrings). De laatste in Versie 1.0., dus nog met Frans Krassenburg (zang), Jaap Eggermont (drums) en Peter de Ronde (gitaar). De opvolger van de debuutsingle “Please Go” zou “Lonely Everyday” worden. Door de grammaticale fout op de B-kant (“Not To Find”) werd de single teruggetrokken. En tegenwoordig “only to find” op volume 25 van de Pebbles serie. “That Day” werd dus de officiële opvolger, maar ook afgebroken: The Haigs leveren met hun eerste single “Never Die” een van de beste Nederbiet singles af. Door o.a. excessief drankgebruik gaat het echter snel bergafwaarts met de band en zullen ze jammer genoeg vooral herinnerd worden als de groep waarin Barry Hay korte tijd zanger was).
Bands als The Pretty Things, Them en The Who blijken minstens zo’n grote invloed te hebben als The Beatles en The Rolling Stones. De Nederbiet zuigt al deze invloeden als een spons op en de bandjes schieten muzikaal gezien alle kanten op. Bijvoorbeeld Linda van Dijck (heden ten dage vooral bekend als actrice) die met de groep Boo & The Booboo’s de single “Stengun” uitbracht. Het door haar zelf geschreven nummer zou later bestempeld worden als freakbeat. Onder invloed (punt!) doet ook Psychedelia (Dragonfly, Groep 1850) voorzichtige zijn intrede, maar eigenlijk is dat weer een verhaal apart.
Nieuwsgierig geworden, en wilt u een aantal van de beelden terugzien?
Surf dan naar www.beyondthebeatgeneration.com
Glenn Minderman
Call Up The Search Party
Deze avond is opgedragen aan alle leden van de Search Party, maar met name
GREG SHAW (1949-2004), die het Dutch Rock artikel van KEN BARNES in zijn BOMP! magazine plaatste, en zo voor het eerst de Nederbiet serieus nam. Tevens stelde hij enkele van ons in de gelegenheid om PEBBLES Volume 15 (The Continent Lashes Back; The Netherlands 1965-1968)(AIP Records/1984) samen te stellen en zo Nederbiet op de kaart te zetten.
ALAN BETROCK (†), die met de fanzines JAMZ en Rock Marketplace Amerikaanse en Europese verzamelaars met elkaar in contact bracht.
DAVE GIBSON van het MOXIE Label waarvoor twee volumes “Flight To Lowland’s Paradise” (Moxie /1986) platen werden samengesteld met behulp van de singles verzameling van HANS SEEGERS.
BOUDISQUE (†2008) kwam met het verzoek om een beatselectie te maken uit de archieven van het Philips label. Zo ontstond de elpee “The V-Lips Greatest Hits” (Frizzbee/1986), met een cartoonhoes, getekend door Jan de Boer.
WILLEM de RIDDER. Één van de oprichters van HITWEEK (wees lullig, koop Hitweek) dat verantwoordelijk kan worden gehouden voor de term Nederbiet, en de eerste was die de jeugd in staat stelde om hun eigen geluid te laten horen.
FRANS STEENSMA. Startte al eind jaren zestig het fanzine THE ROARING SIXTIES. De plek waar voor het eerst overzichtsverhalen met discografieën gepubliceerd werden. Onder zijn leiding werd de Encyclopedie van de Nederlandse Popmuziek 1960-1990 samengesteld (Bonaventura/1990). Helaas is dit slechts bij één editie gebleven
HANS JÜRGEN KLITSCH. Zijn in de late jaren 70 in Duitsland uitgegeven, engelstalige fanzine GORILLA BEAT (Strictly Sixties) vond ook hier onder de liefhebbers gretig aftrek, en zorgde voor een schat aan informatie. In Nederland volgden gelijkgestemden GEORGE EVERS en ROELAND BAJEMA met hun fanzine FLASHBACK hetzelfde spoor. Ze zouden later samen met ROBERT BRIEL ook verantwoordelijk worden voor het boek NEDERPOP, 25 Jaar Popmuziek In Nederland (Het Spectrum/1982).
RICHARD GROOTHUIZEN. Zijn jarenlange speuren in de archieven van de Nederlandse Televisie omroepen heeft uiteindelijk geresulteerd in een standaard naslagwerk; POP OP TV 1960-1975 (Boek+DVD) (Universal/Avro, 2009).
MICHEL TERSTEEGEN. Bewijst dat de jonge luidruchtige snotneus - houding van alle tijden is. Als wereldwijd gerespecteerd verzamelaar, deejay, platenbaasje (KELT), zanger van THE OTHERSIDE, organisator van 60’s party’s, fanzine uitgever en eigenaar van platenzaak DA CAPO in Utrecht is hij in de geest van Greg Shaw altijd het spoor blijven volgen. Hang On In There, Michel!
De Clips:
Hoofdprogramma:
The Tielman Brothers - Bossa Nova Baby
The Toreros - Fried Eggs
Aart Brouwer & The Cellar Rockers - Vies
The Rolling Stones - Not Fade Away
The Kinks - You Really Got Me
The Pretty Things - Midnight To Six Men
The Haigs - That's The Way She Is + Never Die
Johnny Kendall and The Heralds - Hoochie Koochie Man
Cuby & The Blizzards - I'm So Restless
The Golden Earrings - That Day
The Outsiders - Rothaanhuis 1966
The Outsiders - Lying All The Time
The Zipps - Kicks and Chicks
The Hamlets - Look Into Her Eyes
The Zipps - LSD 25
The Motions - Every Step I Take
Shane - Gotta Hold On
Linda van Dijck – Stengun
Group 1850 - I Know, La Pense
Group 1850 - I Want More
The Bintangs - Please Do Listen
Dragonfly - Celestial Empire
Tweede deel "Voor de liefhebber".
– Na de pauze voor diegene die meer wil.
The Beatles - Some Other Guy
The High Numbers - Dance, To Keep from Crying
The Hot Fighters - Fighting
ZZ & De Maskers
The Toreros - Yeah Baby
Het - Keije Nagaan
Shane - Lady Bountifull
Roek Williams and The Fighting Cats - A Star
The Sparklings - Now, It's Your Turn To Cry
John Hatton & The Devotions - I Should Have Gone Away
The Sandy Coast - Sorry She’s Mine + May I Belong To You
Armand - Eén Van Hen Ben Ik
Johnny De Selfkicker - Magistrale Stralende Zon
Speciale dank aan Rhys Davelaar voor de beeld- en geluidbewerking van de oorspronkelijke opnames, en Marieke en Sies van De Kring voor de organisatie en technische uitvoering. Ook Feddo Renier met zijn vloeistofdia's leverde een belangrijke bijdrage aan het gebeuren.
Foto's: Ernst Kraft van Ermel
BTBG is een website die al sinds 2003 de reeds lang vergeten rauwe klanken uit de jaren zestig archiveert en publiceert, via internet radio en sinds begin 2007 ook TV.
Het zwaartepunt ligt in de jaren 1965-1969, toen er ontelbare parels op de plaat gezet werden door ontelbaar veel groepen over de hele wereld.
24 uurs non-stop uitzendingen belichten Hippie muziek, Underground, jaren-zestig Punk, Flower Power, MOD, Garage, Teenbeat, Psychedelica, Beat, het beste, slechtste, krachtigste en gemeenste muziek ooit opgenomen.
Tijdens de jaren zestig waren alle tieners geobsedeerd door muziek, maar slechts een relatief klein aantal groepen brak door. Vrijwel alle bands wilden klinken als en eruitzien als The Beatles, The Rolling Stones, Pink Floyd, The Doors of The Velvet Underground.
Muziek was een beweging.
Muziek was een levenshouding.
Muziek was politiek.
Muziek was protest tegen het Establishment, de oorlog en de samenleving.
Op de website tref je een alsmaar uitdijende collectie aan van jaren zestig clips, concerten en allerlei andere muziek gerelateerde opnames.
Iedere stad en ieder dorp had zijn eigen beatgroep en clubs. Op iedere school speelde een schoolband covers van de nieuwste nummer uit de hitparade, zakgeld ging op aan platen en clubs. De meeste nummers werden op 4 sporen opgenomen en afgemixed in mono, het hoogst haalbare was een achtsporen opname. Een ander typisch verschijnsel was de leeftijd van de zangers, meestal zo tussen de veertien en negentien jaar.
www.beyondthebeatgeneration.com
Geen opmerkingen:
Een reactie plaatsen