In het personeelsblad van de VSW (Veenendaalsche Stoomspinnerij en Weverij) verscheen aan het eind van de jaren zestig een jongerenrubriek, eerst onder de naam M.K. (MiniKlanken), maar al snel getiteld Perfume Garden, vernoemd naar het programma van de Engelse disc jockey John Peel, wat uitgezonden werd via Radio London (BIG L).De redaktie bestond uit Henk van Ginkel en Jan Sukkel.
De onderwerpen besloegen voornamelijk de jeugdcultuur en muziek, en na een aantal afleveringen werd besloten om een tijdschrift op te starten onder dezelfde naam.
Het eerste nummer was maar een paar pagina's dik, en de onderwerpen hadden niet zoveel om het lijf.
Wat de Veense burgerij wel schokte was de ondertitel van het blad "Tegen gevestigde orde, gezag en macht".
Men sprak er schande van, zonder ook maar één letter gelezen te hebben.
De verkoop vond voornamelijk plaats op straat, liefst op vrijdagavond in de Hoofdstraat.
Het blad werd ook gelezen in Almelo, Winterswijk, Oosterbeek, Nijmegen en Haarlem, maar hoe het daar kwam valt niet meer te achterhalen.
De oplage bedroeg gemiddeld zo'n 750 exemplaren en de burgerij vreesde te worden geconfronteerd met een nieuwe uitbarsting van het provotariaat in 't Veense.
PERFUME GARDEN - Het eerste nummer
Het eerste nummer verscheen maart 1969, onder redaktie van Henk van Ginkel en Jan Leskens. Marjo van Dijk was de redaktie secretaresse.
Het blad opende met een aantal LP besprekingen en hitlijsten.
Op pagina vier stonden een aantal kritische stukjes:
JEUGDRAAD
De jeugdraad, waarvan niemand nog weet of hij nu werkelijk eens een keer opgericht is, heeft nog steeds geen daden laten zien, na de vele woorden die er over gesprokenzijn.
De oprichting van een leuk jeugdcentrum waar indertijd sprake van was is vast en zeker als een pudding in elkaar gezakt.
Het was ook wel te verwachten met deze, bijna gepensioneerde opperhoofden.De jeugdige frisse ideeën zijn natuurlijk getorpedeerd door de ouderen.
Zij vonden het blijkbaar allemaal even leuk om in het bestuur te zitten en hun kop in de krant te zien.
DE WEERWOLF
Het is enorm middeleeuws en waanzinnig, dat een stelletje conservatieve gemeenteraadsleden in Leersum het voortbestaan van de Weerwolf proberen te beëindigen.
Wij hopen, dat de jongens weer snel aan de gang kunnen gaan, want het is zo'n enorm fijne club.
Onze sympatie voor De Weerwolf.
Verder een artikel over dienstweigeren, de musical 'Hair' in London, uranium opslag en atoom energie voor vreedzaam gebruik en luchtvervuiling.
Alarmerende kreten in nieuw blad, maar:
Perfume Garden heeft het niet zo kwaad bedoeld.
Het was alleen 'n trekkertje.
Met paarse letters op een gele ondergrond verschijnt volgende week zaterdag (12 april 1969) het tweede nummer van Perfume Garden, het blad waarvan de eerste editie de gemoederen in de afgelopen week enigszins vermocht te verhitten.
Het krantje is kennelijk niet alleen gelezen door undergroundgangers, filosofen, scharenslijpers, dienstweigeraar en anarchisten voor wie het volgens het titelblad was bestemd, maar ook door onderkruipers, elleboogwerkers, driftkikkers en pessimisten, politiemannen en bureaucraten, tegen wie PG zich zei te richten.
De redactie van het blad kreeg kort na het verschijnen van her eerste nummer een paar anonieme telefoontjes, die bepaald onvriendelijke opmerkingen opleverden.
De naamlozen vreesden een nieuwe loot aan de provo struik in Veenendaal.
"Als 't moet, wel kritiek"
Henk van Ginkel (19) en Jan Sukkel (20) weten er meer van.
Zij hebben de stunt op tafel gezet, als (eind)-redactieleden van Perfume Garden, het blad dat iedere veertien dagen zal verschijnen tot lering en vermaak van overwegend jeugdige lezers.
Het eerste nummer heeft stof doen opwaaien in Veenendaal.
De politie zou "de zaak in de gaten houden', en enkele middenstanders, die teleurgesteld waren in de inhoud van het blad of vreesden nadeel te zullen ondervinden tengevolge van hun contacten ermee, lieten weten hun plaatsruimte graag ter beschikking van andere liefhebbers te stellen.Reclame
Dat zijn de resultaten van de publicatie van Sukkel en van Ginkel, die nu hebben onthuld dat ze het eigenlijk allemaal niet zo scherp hebben bedoeld: de tekst op het titelblad van 't eerste nummer gelieve men te beschouwen als een misslag.
De (voor velen alarmerende) kreten missen elke vorm van achtergrond en diepgang, en illustreren hoogstens een "algemeen gevoel van onbehagen".
Ze moesten slechts dienstdoen als "trekkertje", zoals Sukkel het uitdrukt, als reclametekst die de aandacht moest vestigen op het bestaan van Perfume Garden.
En dat had het blad ook wel nodig, want in dat eerste nummer was voor het overige van enige inhoud nauwelijks sprake.
De eerste editie werd alleen verspreid om "toch vast iets te doen".
Wat het blad beoogd was tot op de avond van 1 april zelfs voor de samenstellers nog een raadsel. Daarom belegden ze een redactievergadering, waaraan zeven man deelnam, en gezamenlijk lieten ze zich op duidelijk laatdunkende wijze uit over het eerste product dat uit hun pennen was gevloeid, wat als vrij ongebruikelijk mag worden beschouwd.
Vervolgens bepaalde men zich tot het uitstippelen van een redactioneel beleid, en de bespreking van de zakelijke kant van de uitgave, van de wijze van verspreiding, van de advertentiepolitiek, en de taakverdeling.
Groeien
Er gingen stemmen op het blad te verheffen tot een in het hele land verschijnend epistel, door het via beatsocieteiten in de diverse steden te verspreiden.
Maar er rezen zoveel bezwaren -de jongens realiseren zich dat een "Veenendaals blad" niet in de "grote stad" zullen kunnen slijten- dat men zich nu maar beperkt tot een cirkel met een straal van vijftien kilometer met Veenendaal als middelpunt.
"Later, als het allemaal goed loopt, kunnen we uitbreiden", aldus Henk van Ginkel, "dat moet groeien".
En dat betekende dat een medewerker die in Almelo domicilie houdt, eigenlijk voor niets ter vergadering was gekomen.
Hij zou de belangen van Perfume Garden in zijn woonplaats behartigen, en ook contacten leggen in andere steden, kortom, hij zou optreden als een van de sleutelfiguren die de communicatie van PG met de buitenwereld (voornamelijk bestaande uit "achtergebleven gebieden") op gang zou brengen.
Formule
Communicatie, het trefwoord voor de redactie van Perfume Garden.
De heren van Ginkel en Sukkel doen ernstig pogingen de doelstellingen van hun blad concreet te formuleren, en belanden bij "bevordering van communicatie'' waarna het woord "cultuur" ter sprake wordt gebracht naast "mentaliteit", zodat na enig aandringen tenslotte een formule wordt geboren: Perfume Garden wil de communicatie tussen de jongeren bevorderen, evenals het cultuurbesef, en pogingen doen verandering te brengen in een mentaliteit, die er ondermeer de oorzaak van is dat in Veenendaal in het weekeinde nauwelijks gelegenheid is om een avond uit te gaan.
Jan Sukkel en Henk van Ginkel zeggen bovendien rekening te houden met de mogelijkheid dat Perfume Garden zal worden beschouwd als vertegenwoordigster van een (jongeren-) groepsbelang, en dat het blad in die kwaliteit gehoor zal kunnen vinden bij, bijvoorbeeld, de gemeenteraad. "Zo kunnen we misschien wel wat voor de jeugd in Veenendaal bereiken"' verduidelijkt Sukkel.
Een andere component dan strijdvaardigheid behoort ook tot het programma van de redactie: men wil toneel- en cabaretvoorstellingen bespreken, enquêtes houden, en een klein beetje politiek bedrijven. "Maar als het moet zullen we ook scherpe kritiek laten horen", roept van Ginkel progressief.
Andere medewerkers van het blad wijzen hem terloops op het feit dat men de bijdragen van de adverteerders momenteel slechts node kan missen, maar Henk vindt dat je als redactie daarvan niet mag uitgaan. Het is overigens toch de bedoeling dat PG zich in de toekomst zelf financieel zal kunnen bedruipen.
Optimisme
Het tweede nummer van Perfume Garden mag Veenendaal volgende week zaterdag tegemoet zien, in een oplaag van duizend exemplaren.
Voorlopig zijn ze nog gratis te krijgen, maar daarnaast bestaat ook al de gelegenheid zich per kwartaal te abonneren, een combinatie van aanbiedingen, waar uit het optimisme van de samenstellers onmiskenbaar naar voren komt.
Veenendaal kan zijn vrees laten varen.
Perfume Garden wil geen revolutie ontketenen.
"Maar als het moet zullen we onze stem laten horen", kondigt de redactie aan. Wanneer en hoe dat gebeurt zal in het komende kwartaal wel blijken. De vader van Jan Sukkel zegt: "die jongens willen nu eenmaal ergens tegen zijn". Maar dat is iets wat van Ginkel stellig tegenspreekt.
PG bedoelt het niet zo kwaad.
(De Vallei, 3 april 1969)
De inhoud van het blad, onder redaktie van Sukkel en van Ginkel kenmerkte zich vooral door de ruime aandacht die aan muziek werd besteed, de 'pop'.
Dat gaat veranderen: "De pop gaat eruit, de politiek komt erin", aldus Gerard Davelaar, nu ook redakteur, samen met Sukkel. Henk van Ginkel heeft zich teruggetrokken, om zich te werpen op de public-relations ten bate van de beat sociëteit 'De Weerwolf' in Leersum.
Perfume Garden gaat een enigzins gewijzigde koers varen.
De medewerkers weren de pop en gaan er politiek voor in de plaats zetten.
Wat voor politiek dan? "Ja, wat er zoal gebeurt, het ligt er maar aan wat er voorvalt.
Er zullen diverse artikelen worden gepubliceerd", aldus eindredakteur Sukkel.
Wie PG's redaktie vraagt welke lijn nu eigenlijk wordt gevolgd, krijgt antwoorden die niet uitmunten door duidelijkheid.
De redaktie wil iets in Veenendaal bereiken, maar wat precies:
"We willen zover komen dat Veenendaal rijp wordt voor een jeugd sociëteit, vergelijkbaar met bijvoorbeeld Fantasio en Paradiso in Amsterdam", zegt Jan Sukkel.
Terwijl hij dat zegt tracht hij de duisternis te doorboren van de Soos, van de Gereformeerde Kerk bij de Vaartbrug waar het gesprekje plaatsvindt.
Er klinkt wat onbestemde muziek, hier en daar zitten jongens en meisjes aan een tafeltje, of aan de bar.
Is Perfume Garden links? Een vraag die resulteert in een ontwijkend antwoord. "Als je hier zegt dat je links bent word je er onmiddellijk van verdacht dat je met rode vlaggen de straat op gaat, en dat je revolutie wilt maken.
We binden ons niet aan één of andere politieke richting", haast Davelaar zich te zeggen.
Inmiddels is ook bekend dat PG het voornemen heeft een stunt in Veenendaal op stapel te zetten.
Er is gefluisterd over een bezetting van de Markt en het provoceren van de politie.
Eén en ander had veertien dagen geleden al moeten gebeuren, maar "bijzondere omstandigheden" staken er een stokje voor.
In eerste instantie werd de happening een week uitgesteld, maar opnieuw ging het niet door.
Wanneer PG deze manifestatie -om der wille van de publiciteit- wel zal laten doorgaan is niet met zekerheid te zeggen. Veenendaal is gewaarschuwd, het zal nog horen van PG, al bedoelt het 't dan niet zo kwaad.
De eerste zorg van de redaktie is overigens op korte termijn een lokaaltje te vinden voor haar redaktionele bezigheden. "We zoeken iets waar iedereen zomaar binnen kan lopen, iets waar ze je weten te vinden", legt Jan Sukkel uit.
"Op het ogenblik is deze soos hier zo'n beetje het ontmoetings centrum van de redaktie, je kunt niet alles thuis doen, dat is zo'n geloop ....
(De Vallei, 22 mei 1969)
In totaal verschenen er negen nummers van Perfume Garden.
Het redaktielokaal werd later gevonden aan het begin van de Brinkersteeg, tegenover het VRC voetbalveld, in een vervallen boerderij, waar ook Johannes Factotum repeteerde.
Met was het eerste exemplaar van een geschriftje, zoals er op landelijk niveau zoveel verschijnen en weer verdwijnen.
Uitgegeven door een paar half volwassen mensen, die waarschijnlijk menen dat onze gemeente groot genoeg is geworden om zoiets te doen. Er moet maar eens stevig op de tenen getrapt worden en heftig tegen de schenen geschopt.
De inhoud is bij mij niet zo hard aangekomen als de vooraanstaande persoon die het mij, als was het een soort uitwerpsel, toestak, deed voorkomen.
Vergis ik me niet, dan kun je je voor twee gulden en een kwartje per kwartaal op het ding abonneren en dat is tegen die prijs dan alleen maar mogelijk omdat een aantal adverteerders - die misschien bij de redactie wel helemaal in de verkeerde hoek zitten - voor het grootste deel het stukje spuiwerk mogelijk maken.
Het is onder de titel "Perfume Garden" onder het volk gebracht.
Waarom het nodig is om hiervoor over onze landsgrenzen heen te grijpen is me al niet recht duidelijk. Ik vind het eerder een verzwakking van het ding."Hou je bij je moerstaal" is mijn advies in dergelijke zaken.
Aangezien ik op 12-jarige leeftijd al achter m'n vader aankloste om handlangerswerkzaamheden op de fabriek op te knappen ben ik zelf niet bij machte om de vertaling van de titel te leveren.
De jeugdige redactie zal daar niet rouwig om zijn, want het leek mij niet in de eerste plaats voor iemand van mijn generatie bestemd.
Uit nieuwsgierigheid heb ik de hulp toch ingeroepen van de oudste van onze Klazien die me zonder hulpmiddelen in vorm van woordenboeken duidelijk maakte, dat een dergelijke titel voor verschillende uitleg in aanmerking komt.
Letterlijk zou het betekenen: geparfumeerde tuin, "maar", voegde m'n kleinzoon kennelijk meet ingevoerd in dit soort zaken er aan toe, "er kan wat anders achtersteken. Zo'n titel is vaak een parodie op de inhoud en ze kunnen er best mee bedoelen "iets waar een luchtje aan zit, of zo".
Ik kan niet best in 'n dergelijke gedachtengang komen, want als je iets recht op de mensheid af wil smijten, begin dan met een klare en duidelijke herkenning.
Ik had er eenvoudig weg "stinkdingetje" of bijvoorbeeld "luchtverontreiniger" van gemaakt.
Ik geef toe, dat het niet handig geweest zou zijn, met het oog op het bijeengaren van de onmisbare adverteerders, die - ik heb ze nog meer nageplozen dan de inhoud - hier te goeder naam en faam bekend staan.
De andere helft van de inhoud was me beslist geen twee gulden vijf en twintig in de drie maanden waard, want ik ben evenals de redactie ook tegen politiemannen die me - terecht of ten onrechte - een bon aansmeren.
Dat is een menselijke trek, die in alle leeftijdsklassen voorkomt.
Ook houd ik er niet van dat ik onnodig word geschaduwd door de binnenlandse veiligheidsdienst en driftkikkers vraag ik nooit op de borrel, evenmin als gifkikkers die waarschijnlijk werden bedoeld.
Gesignaleerd werd verder, dat de jeugdraad die vorig jaar zo onstuimig van start is gegaan - om wat ouwe koppen in de krant te krijgen - daarna waarschijnlijk uiteen is gevallen om als privé-personen maar weer naar de televisie te gaan zitten kijken. Dat laatste veronderstel ik maar, hoewel het feit op zich steekhoudend is.
Vervolgens schrijven de geparfumeerde hoveniers, dat er zo nodig in de Hoofdstraat weer een nieuwe textielwinkel moest komen, terwijl men zo prinsheerlijk deze ruimte voor de jeugd had kunnen bestemmen.
Ook een waarheid als een ongeparfumeerde koe, maar vecht eens op een stuk of zes velletjes papier tegen de economische instelling van onze mensheid.
Haast zou ik zeggen tot de redactie: wacht nog 'es een paar jaar en je krijgt ook de kans om stevige winsten te maken op onder- en bovengoed en we zullen elkaar nog 'es nader spreken.
Wordt er echt niks voor de jeugd gedaan vraag ik me in gemoede af.
Of verpest dezelfde jeugd meer wat met pijn en moeite - al of niet met medewerking van ouwe knarren - is opgebouwd?
Het is toch wel een veeg teken, dat in een goed jaar drie instuiven noodgedwongen dichtgegooid moesten worden omdat er geen houden meer aan was.
Nee, het zijn beslist niet alle tuintjes die door de jeugd met parfum worden besprenkeld…
Wout Blauwkous, 28 maart 1969
Geen opmerkingen:
Een reactie posten