Het waren de statusobjecten voor de jeugd van toen.
Op zaterdag- en zondagavonden zag je dikwijls ene van de Peppel alias “Jantje de Bakker” uit Wageningen met zijn Royal Nord door de Hoofdstraat op en neer rijden. Deze nogal prijzige Royal Nord was in bromfietsenland een aparte verschijning, de bromfiets werd in België gebouwd.
Als je een Zündapp, Kreidler of Royal Nord bezat had je een rijk bezit.
Deze categorie bromfietsen werden buikschuivers genoemd en vaak gerelateerd aan het nozemtijdperk.
De Puch rijders waren van een andere categorie.
Op deze voertuigen, vaak met een hoog stuur erop, reden later de alternatievelingen en/of de kakkers.
Al deze bromfietsen waren onlosmakelijk verbonden met de jaren zestig.
Vaak werd er enigszins jaloers gekeken naar de Zündapps en Kreidlers waarop de jongens uit Recklinghausen en Oberhausen naar Veenendaal kwamen.
Meestal waren het Kleinkrafträder oftewel 50 cc motorfieten en zij waren natuurlijk veel sneller dan de Hollandse jongens.
Het was zien en gezien worden m.b.t de bromfiets die je reed.
Zelfs nu weet nog menige oudere jongere te vertellen op welke bromfiets iemand reed.
Begin jaren zestig was het iedere zaterdag en zondagavond praalrijden in de Hoofdstraat.Er werd op en neer gereden tussen het zebrapad onder aan de Markt en het zebrapad bij La Mode.
Op zondagmiddagen werd het parcours verlegd naar Prattenburg en men reed vaak tot aan het Egelenmeer, net voorbij Hannes Hu. Ook hier was het weer zien en gezien worden, en er zijn heel wat verkeringen op deze manier tot stand gekomen.
Uiteraard werd er ook aardig aan de bromfiets gesleuteld om hem op te voeren.
Hoe sneller hoe mooier.
Dat veel mensen van deze generatie de omgeving zo goed kennen heeft ook te maken met het feit, dat men op de bromfiets overal in de omgeving ging kijken wat er te doen was en er kwamen op zaterdagvonden en zondagmiddagen veel jongelui vanuit de hele omtrek naar Veenendaal om elkaar te ontmoeten. In 1963 werden er scherpe politiecontroles uitgevoerd, omdat de mensen uit de Hoofdstraat steen en been klaagden vanwege de overlast van op en neer rijdende bromfietsen.
Bij het minste of geringste had je al een flinke prent te pakken en de overlast nam daardoor snel af.
(Jan Slagman)
CENTRUM-BEWONERS PROTESTEREN TEGEN BROMFIETSHINDER
Brief aan b. en w: "Bromfiets-gejakker moet afgelopen zijn!"
"Ondergetekenden, wonende in het centrum van Veenendaal aan de Markt, Kerkewijk, Hoofdstraat en Hoogstraat, brengen te uwer kennis ernstig te zijn verontrust door de mate waarop het bromfietsprobleem zich meer en meer doet gevoelen. Zij ondervinden grote en ondraaglijke hinder van de wijze waarop de bromfietsers zich op de openbare weg gedragen - uitermate hinderlijk voor publiek, winkelstand en hotelwezen. Zij verzoeken u zich, zo nodig, ter plaatse op de hoogte te stellen, bij voorkeur op zaterdag- of zondagavond tussen 7 en 9 uur, op welke tijdstippen de hinder zich het meest doet gevoelen. Er is o.i. alle reden aan de bromfietsoverlast paal en perk tle stellen, zoals ook elders in ons land reeds is geschied".
Zo luidt de woordelijke tekst van het verzoekschrift dat de centrum-bewoners van Veenendaal gisteren aan het gemeentebestuur hebben overhandigd in de hoop dat er krachtdadig tegen de bromfietsen-plaag opgetreden zal worden.Hoewel dit uit de tekst van het verzoekschrift niet op te maken valt (er wordt gesproken van een bromfietsprobleem in het algemeen) heeft deze alarmerende brief hoofdzakelijk betrekking op een bepaald gedeelte jongelui die er kennelijk genoegen in scheppen op de weekenden doelloos door het centrum te "scheuren".
Grotendeels zijn het knapen die niet eens uit Veenendaal afkomstig zijn, doch uit de omgeving in het centrum neerstrijken.
EEN HEL
Een bewoner van de Hoofdstraat, die ook als alle anderen het verzoekschrift heeft ondertekend, vertelde:
"Bij mooi weer hebben wij zaterdag- en zondagsavonds geen leven meer. Dat knettert maar heen en weer hier en een fatsoenlijk mens kan de straat niet meer op. Zondagavond was het een vreselijke hel. Het kunnen er wel honderd geweest zijn die de hele avond maar heen en weer jakkeren.
Ze hebben nog een man aangereden ook. Die ligt nou ernstig gewond In het ziekenhuis, maar de knaap die met hem in botsing kwam, ging er onmiddellijk vandoor. De politie heeft hem, denk ik, nog niet!"
De oplossing?
Uit informatie blijkt dat het een algemene klacht is en zodoende hebben een aantal centrum-bewoners besloten een ondertekend verzoekschrift aan het gemeentebestuur te zenden.
Vrijwel alle bewoners hebben dit initiatief enthousiast ontvangen.
In de loop van maandag zijn de handtekeningen verzameld en men wacht nu met spanning af hoe het gemeentebestuur hierop zal reageren.
Als de meest radicale oplossing zien de centrum-bewoners een afsluiting voor alle bromfietsverkeer, althans op de weekend-avonden van 7 tot 9 uur.
Dit in navolging van plaatsen als Rhenen en Amersfoort waar men ook veel last van "bromfiets-nozems" had en toen gedeelten van de binnenstad verkeerstechnisch afsloot.
Grote bezwaren
Deze eventuele mogelijkheid hebben wij voorgelegd aan de inspecteur van politie, de heer W.C.H. Dekker.
Deze zei o.m.: "Het is natuurlijk altijd mogelijk en voor de politie zou het de gemakkelijkste oplossing zijn. Voor het publiek echter brengt het grote bezwaren met zich mee.
Het aantal waar het hier om gaat zijn er in doorsnee 30 tot 40. In diezelfde tijd passeren er honderden mensen op de weg naar hun bestemming, en om nu de massa te laten lijden onder de enkeling lijkt mij nogal onredelijk. De bezwaren die de bewoners naar voren brengen erken ik echter volledig".
Bij de politie is men eigenlijk een tikkeltje verwonderd over de felle reactie van de bewoners.
Er is namelijk bij de opstelling van de nieuwe politie-verordening reeds rekening gehouden met het verschijnsel dat Veenendaal in de zomermaanden het trefpunt zou worden van de "bromfiets-nozems".
Dat dit juist gezien is blijkt wel uit het feit dat het grootste gedeelte van de jongelui die zich op deze wijze in het centrum ophouden, afkomstig zijn uit Rhenen, Elst, Wageningen, Renswoude, Ederveen en zelfs uit Amersfoort.
Eén der artikelen van de politieverordening zegt namelijk dat het verboden is voor BROMFIETSERS zonder redelijk doel voortdurend heen en weer te rijden. De max. straf is fl. 300.- boete of 2 maanden hechtenis.
"Twee weekenden geleden begon het pas goed", aldus inspecteur Dekker. "Het werd mooi weer, en wij zijn onmiddellijk tot tegen-acties overgegaan. Hier aan het bureau staan al zo'n vijftien bromfietsen, w.o. splinternieuwe, die voor dit feit in beslag genomen zijn met de nodige verbalen. Wij zullen de justitie verzoeken deze zaken zo snel mogelijk te berechten, want onze acties beginnen pas effectief te worden als ze horen welke straffen er gevallen zijn."
Modern verschijnsel
Meer nog dan andere plaatsen is Veenendaal bekend om het feit dat er op de zaterdag- en zondagavonden drommen jongelui door het centrum slenteren.
In de wintermaanden heeft men hier weinig last van, doch zodra de lente zich aankondigt en het beter weer wordt, gaat men weer "de straat in".
Het "bromfietsprobleem" is in dit verband gezien, een modern verschijnsel.
In politionele kringen werd gezegd: vroeger ging het allemaal te voet, later werden het fietsen en nu komen er steeds meer bromfietsen.
Overigens heeft het autotijdperk zijn intrede ook al gedaan, want de jongelui die thans het centrum op en neer rijden in een auto, worden ook steeds talrijker.
Velen menen dan ook dat men met deze maatregelen het probleem in wezen niet opgelost heeft, temeer daar de jongelui dan toch weer naar een andere plaats zullen trekken. Of - en deze kans is heel klein - zij zouden bereid moeten zijn terwille van de ouderen, hun bromfiets thuis te laten.
(De Vallei, 24 april 1963)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten